Sıcak yaz günlerinin ve yemek sofraların vazgeçilmezi kolayı hepimiz biliyoruz. Kolalar içeriğinde bulundurduğu şeker, kafein, renklendiriciler ve efsanalere konu olan gizli içerikleri ile üretilen bir gazlı bir içecektir. Kolanın üretimi ile ilgili böcek ve fareler ile ilgili birçok efsaneyi hatırlıyoruz. Ancak bugün ki konumuz şekersiz kolalar ile ilgili.
Diğer teoriler gibi şekersiz kolaların doğruluğu da insanlar arasında tartışmalar yaratıyor. Gerçekten şekersiz olarak nitelendirilen kolaların içinde şeker yok mu? Bu sorunun cevabı; evet, şeker yok. Şekersiz kolalar gerçekten şekersiz olarak üretiliyor. Evet, sorunun cevabını verdiysek biraz da gerçeklerden bahsedelim.
Şekersiz olarak üretilen kolalar diğer kolalar ile aynı lezzeti ve tadı yakalayabilmek için yapay tatlandırıcılar kullanılır. Bu tatlandırıcılar şekerin ikamesi olarak üretime dahil olur ve şekersiz kolayı; normal kola seviyesine getirir. Şekersiz kolanın içinde kullanılan üç farklı tatlandırıcı vardır. Bunlar aspartam, asesülfam, sukraloz maddeleridir. Bu saydığımız maddeler yapılan onlarca araştırma sonucu sağlığa etkileri halen daha tartışma konusu olmuştur. Hadi gelin bu tatlandırıcılara yakından bakalım.
Aspartam nedir?
Aspartam, şekerden 180-200 kat daha tatlı bir asittir. Aspartik asit ve fenilalanin aminoasitlerinin birleşimi ile oluşur ve bu aminoasitler insan vücudunda doğal olarak bulunmayan ve üretilmeyen maddelerdir. Aspartam, vücut hormonlarını oluşturmak ve sinir sisteminin normal işlevini desteklemek için kullanılır. Ayrıca beyin kimyasallarını ve vücut proteinlerini oluşturmak için kullanılır.
Şekerden kat ve kat daha tatlı olduğu için ayrıca Aspartam, gıda ürünlerinde tatlandırıcı olarak da kullanılır. Sakız, diyet ürünleri, tahıllar gibi bincilerce üründe şeker yerine kullanılır.
Aspartam zararlı mıdır?
Beyinde nöronlar arası iletişimde önemli bir yeri olan aspartam, yapılan birçok araştırmaya göre belirli bir miktarı geçmemek kaydıyla sağlığa zararlı değildir. Ancak yapılan diğer araştırmalara göre zeka geriliği, beyin hasarı ve potansiyel beyin tümörlerine neden olacağı konusunda endişeler barındırıyor.
2006 yılında bağımsız ve kar amacı gütmeyen Avrupa Ramazzini Onkoloji ve Çevre Bilimleri Vakfı tarafından yapılan araştırmaya göre; aspartam tüketiminin kanserdeki artışla ilişkilendirildiği açıklandı.
Bu konu ile yapılan en son ve kapsamlı çalışma 2013 yılında gerçekleşmiştir. Bu çalışmaya göre aspartam, tüketim açısından güvenli ve kanser dahil olmak üzere herhangi bir sağlık sorununa neden olmadığı gözlemlenmiştir. Bu çalışma, Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA) tarafından yapılmıştır.
Tatlandırıcı olarak kullanılan aspartamın, gerçekten sağlığa zararlı olup olmadığı hala daha tartışma konusu. Bu sebepten dolayı tatlandırıcı madde içeren ürünleri tercih etmek kişinin kendi tercihi olmalıdır.
Asesülfam nedir?
Asesülfam potasyum, şeker yerine kullanılan kalorisiz, sentetik bir şeker ikamesidir. Kimyasal bileşen olan asesülfam, vücut tarafından doğal olarak üretilmez.
Asesülfam potasyumun vücut üzerindeki etkileri tartışılmaya devam ediyor. Genel anlamada kanser gelişiminde ve anne karnında bulunan bebeğin gelişimini etkilediği açıklanıyor. Birçok araştırma merkezi tarafından güvenilir olduğu açıklansa da, birkaç bilim insanı tarafından bu araştırmaların bilimsel standartları karşılamadığı ve tamamen maddi nedenlerden dolayı yapıldığı söylenmektedir.
Ayrıca asesülfam potasyumun, metabolizmaya etki ettiğini ve bu yüzden iştah ve kilo kontrolünü zorlaştırdığı ifade edilmektedir.
Sukraloz Nedir?
Yapay bir tatlandırıcı olan Sukraloz, vücut tarafından parçalanamaz. Bu nedenden ötürü kalorisizdir. Şeker yerine kullanılan bu kimyasal bileşen birçok tartışmaya konu olmuştur.
Tartışmaların başında; diyabet, bağırsak sendromu, kanserojen madde olduğu ve ısıtıldığında birçok zararlı etkisinin çıkabileceğidir. Bu tartışmalar yine diğer tatlandırıcılar gibi tarafları ikiye bölmüştür.
Gerçekten şekersiz üretilen kolalar, şekersizdir. Ancak şeker yerine kullanılan tatlandırıcılar şekerden daha korkunç gibi duruyor. Her ne kadar bu konu hakkında araştırmalar yapılsa da, yapay tatlandırıcıları kullanmak tehlikeli olabilir.
