Çin'in 'yapay güneşi' gerçek güneşimizden 5 kat daha sıcak

Çin'in Deneysel Gelişmiş Süper İletken Tokamak (EAST) nükleer füzyon reaktöründe, güneşimizden 5 kat daha yüksek sıcaklık rekor süre tutularak elde edildi. Çin'in Deneysel Gelişmiş Süper İletken Tokamak nükleer füzyon reaktörü, 1056 saniye boyunca 70 milyon santigrat derece tuttu. Reaktör yakın zamanda 70 milyon santigrat derece (126 milyon Fahrenhayt derece) sürekli bir sıcaklığa ulaştı ve 1.056 saniye bu sıcaklığı korumayı başardı. Bu ısıtılmış plazmanın sıcaklığının korunması hali için rekor kıran bi süre. Daha önce Fransız Tore Supra reaktöründe 390 saniye boyunca benzer sıcaklıklarda plazma içeren bir önceki rekor 2003 yılında kırılmıştı. Mayıs 2021'de EAST reaktörü, bu sıcaklığı 101 saniye tutarak 120 milyon santigrat derece (216 milyon Fahrenhayt derece) sıcaklığa ulaşarak başka bir rekor kırdı. Karşılaştırma için, güneşin çekirdeği yaklaşık 15 milyon santigrat derece (27 milyon Fahrenhayt derece) sıcaklığa ulaşır ve bu da reaktörün şimdiye kadar elde edilen en yüksek sıcaklığının güneşten sekiz kat daha sıcak olmasını sağlar. Çin Bilimler Akademisi'nin (ASIPP) Plazma Fiziği Enstitüsü'nde araştırmacı olan Gong Xianzu şunları söyledi:

"2021'in ilk yarısında bir deneyde 101 saniye boyunca 120 milyon santigrat derece plazma sıcaklığına ulaştık. Bu kez, kararlı hal plazma işlemi, 70 milyon santigrat dereceye yakın bir sıcaklıkta 1.056 saniye boyunca sürdürüldü. Bir füzyon reaktörünün çalıştırılmasına yönelik sağlam bir bilimsel ve deneysel temel oluşturmak adına önemli bir başarı."

Tokamak nedir?

Tokamak, plazmanın kapalı manyetik alan bölgesi içinde hapsedilmeye çalışıldığı bir plazma tutucu sistemdir. Plazma çok sıcak bir madde olduğundan plazmanın tutulabilmesi için manyetik alandan faydalanılır. Tokamak da bu sistemlerden biridir. Tokamak, Rusça'da "тороидальная камера в магнитных катушках" (toroidal odadaki manyetik sarmallar) söz öbeğinin kısaltılmış halidir. 1950'lerde Sovyet fizikçiler Igor Yevgenyevich Tamm ve Andrei Sakharov tarafından bulunmuştur. Tokamak plazmayı hapsetmek için toroidal manyetik alan üreten bir makinedir. Manyetik hapsetme yapan cihaz türlerinden bir tanesi olup füzyon enerjisi üretmeye güçlü bir adaydır.