ABD'de yapay zekâ teknolojilerinin hızla benimsenmesi, iş dünyasında önemli dönüşümlere yol açarak milyonlarca çalışanın iş durumunu olumsuz etkiledi. Danışmanlık şirketi Challenger, Gray & Christmas tarafından yayımlanan son rapora göre, 2025 yılı itibarıyla ABD genelinde 1,17 milyon kişi işten çıkarıldı. Bu rakam, COVID-19 salgınının etkilerinin hissedildiği 2020 yılından bu yana kaydedilen en yüksek işten çıkarma seviyesi olarak dikkat çekiyor.
Yapay Zekâ İşten Çıkarmaların Ana Sebebi
Raporda, yapay zekâ teknolojilerinin hızla yaygınlaşmasının, işten çıkarmalarda belirleyici bir faktör haline geldiği belirtiliyor. Şirketlerin maliyetleri düşürme ve verimlilik artırma amacıyla yapay zekâya yönelmesi, özellikle beyaz yakalı çalışanlar üzerinde ciddi baskılar oluşturdu. Yapay zekâ kaynaklı işten çıkarmaların sayısının 55 bin olduğu ifade ediliyor. Bu durum, iş gücü piyasasında önemli bir dönüşüm sürecine işaret ediyor.
Aylık İşten Çıkarma Verileri
Özellikle yılın son aylarında işten çıkarmalarda kayda değer bir artış gözlemlendi. Ekim ayında 153 bin, Kasım ayında ise 71 binden fazla kişi işsiz kaldı. Bu veriler, işten çıkarmaların yılsonunda hız kazandığını ortaya koyuyor.
İşten Çıarma Dalgasının Yaşandığı Şirketler
Raporda, işten çıkarmaların yoğunlaştığı şirketler de sıralandı. Teknoloji sektöründe faaliyet gösteren firmalar, bu süreçte ön plana çıktı. Amazon, 14 bin kurumsal pozisyonu azaltırken; Microsoft, 2025 yılına kadar yaklaşık 15 bin kişiyi işten çıkarmayı planlıyor. Salesforce, 4 bin destek personelini işten çıkarırken; IBM, küresel çapta 3 bin çalışanla yollarını ayırdı. Ayrıca, CrowdStrike 500, Workday ise 1.750 çalışan ile yollarını ayırdı.
Türkiye'nin Durumu ve Riskler
Uzmanlar, ABD'de yaşanan yapay zeka kaynaklı işten çıkarma dalgasının Türkiye için de önemli bir uyarı niteliği taşıdığını vurguluyor. Dijital dönüşüm, otomasyon ve yapay zekâ yatırımlarının Türkiye'de hız kazanması, özellikle beyaz yakalı çalışanlar, çağrı merkezi personeli, muhasebe ve destek birimleri için risk teşkil ediyor. Yüksek enflasyon, artan işletme maliyetleri ve verimlilik baskısı, Türk şirketlerini insan gücü yerine yapay zekâya yönelme noktasına getirebilir. Bu durum, yeterli istihdam politikaları geliştirilmeden ilerlerse iş gücü piyasasında ani ve sert kırılmalara yol açma potansiyeli taşıyor.
Türkiye'de Yapay Zekâdan Etkilenen Sektörler
Uzman değerlendirmelerine göre, Türkiye’de yapay zekâdan en hızlı etkilenecek sektörlerin başında finans ve bankacılık, çağrı merkezleri, perakende, lojistik ve üretim yer alıyor. Bankacılık sektöründe müşteri hizmetleri, kredi değerlendirme ve operasyonel süreçlerde otomasyonun hızlanması bekleniyor. Çağrı merkezlerinde ise yapay zekâ destekli chatbotlar ve sesli asistanların istihdamı azaltabileceği öngörülüyor. Perakende ve e-ticarette stok yönetimi, fiyatlama ve müşteri analitiği; lojistikte rota planlama ve depo otomasyonu; üretimde ise kalite kontrol ve planlama süreçleri, yapay zekânın en hızlı yayılacağı alanlar arasında değerlendiriliyor.
