Leonora Tima, ailesinde yaşanan trajik bir cinayet sonrası kadınların şiddeti güvenle paylaşabileceği bir dijital platform geliştirmeye karar verdi. Amacı, mağdurlara destek sunmak ve istismarcılara karşı açılabilecek davalarda kullanılabilecek kanıtların toplanmasına yardımcı olmaktı. Leonora, 2020 yılında Güney Afrika'nın Cape Town kenti yakınlarında, 19 yaşında ve dokuz aylık hamile olan bir akrabasının cinayete kurban gitmesinin ardından, toplumda bu tür şiddet olaylarının normalleştirildiğini fark etti. Olayın ardından medyada yer bulamaması, ülkedeki kadın cinayetlerinin ne kadar yaygın hale geldiğini gösteriyordu.
Grit Uygulaması ve Amacı
Leonora'nın, "Gender Rights in Tech" (Teknolojide Toplumsal Cinsiyet Hakları) adını verdiği uygulaması, toplumsal cinsiyete dayalı şiddeti ele almak için Afrikalı yazılımcılar tarafından geliştirilen ilk ücretsiz yapay zeka araçlarından biri olarak öne çıkıyor. Uygulama, kadınların şiddet deneyimlerini kaydedebileceği, bildirebileceği ve acil yardım alabileceği bir platform sunuyor. Bu uygulama, uluslararası kadın hakları aktivistlerinin dikkatini çekerken, bazı uzmanlar sohbet robotlarının insan destekli yardımın yerini almaması gerektiğini vurguluyor.
Toplumun İhtiyaçlarına Yanıt
Leonora ve ekibi, uygulamanın gelişimi sürecinde Cape Town çevresindeki gecekondu mahallelerinde yaşayan insanlarla görüşerek, şiddet deneyimlerini ve teknolojiyi nasıl kullandıklarını anlamaya çalıştı. 800'den fazla kişiyle yapılan görüşmelerde, insanların yaşadıkları istismarı dile getirmek istedikleri, ancak geleneksel yardım yollarına yaklaşımda temkinli oldukları ortaya çıktı. Bazı kadınlar sosyal medyada yaşadıklarını paylaşırken, bu süreçte hukuki sorunlarla karşılaştıklarını belirtti. Leonora, mevcut sistemlerin mağdurları iki kez yüzüstü bıraktığını ifade etti.
Grit Uygulamasının Özellikleri
Leonora'nın ekibi, çeşitli finansal ve teknik desteklerle Grit uygulamasını geliştirmeye başladı. Uygulama, 13 bin kullanıcıya ulaştı ve yalnızca eylül ayında yaklaşık 10 bin yardım talebi aldı. Grit, üç temel özellik ile çalışıyor. Ana ekranda bulunan yardım butonuna basıldığında, cihaz otomatik olarak bir ses kaydı başlatırken, acil durum çağrı merkezine uyarı gönderiyor. Bu özellik, Güney Afrika'daki profesyonel müdahale ekipleri tarafından destekleniyor.
Grit'in ikinci özelliği ise "kasa" olarak adlandırılan, kullanıcıların istismar kanıtlarını güvenli bir dijital alanda saklayabildiği bölümdür. Kullanıcılar fotoğraflar, ekran görüntüleri ve ses kayıtları gibi önemli belgeleri buraya yükleyebilirler. Üçüncü özellik ise yapay zeka destekli bir sohbet robotu olan Zuzi. Zuzi, kullanıcıları dinleyerek, onlara yol gösteriyor ve yerel destek ağlarına yönlendiriyor. Leonora, kullanıcıların beklentilerini karşılamak adına Zuzi'nin sıcak ve güven veren bir sesle yanıt vermesini sağlamak için çalıştıklarını belirtiyor.
Gelecek ve Teknolojinin Rolü
Güney Afrika, dünyada toplumsal cinsiyet kaynaklı şiddet oranlarının en yüksek olduğu ülkelerden biri olarak biliniyor. Bu bağlamda, teknolojinin bu sorunla mücadelede önemli bir rol oynaması bekleniyor. Ancak, bazı uzmanlar yapay zekanın kullanımına temkinli yaklaşarak, insan danışmanlığının önemini vurguluyor. Leonora, yapay zekanın başarısının, bu teknolojiyi tasarlayanların kim olduğuna bağlı olduğunu ifade ediyor. Dünya Ekonomik Forumu'na göre, yapay zeka profesyonellerinin yalnızca yüzde 22'sinin kadın olması, bu alandaki cinsiyet eşitsizliğini gözler önüne seriyor.
Leonora Tima, uygulamanın başarısının, teknoloji tasarımında çeşitliliği sağlamakla mümkün olabileceğine inanıyor. "Teknoloji, gerçekten onu kullanan insanların yaşamlarını temsil etmeye başlamalı," diyor. Grit uygulaması, bu alandaki mücadelede önemli bir adım olarak değerlendiriliyor ve kadınların şiddet karşısında daha güçlü bir ses bulmalarına yardımcı olmayı amaçlıyor.
