Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi'nde (KMÜ) gerçekleştirilen ıslah çalışmaları çerçevesinde, buğday kök açılarının gerçek zamanlı ölçümünü sağlayan bir sensör geliştirildi. Bu cihaz, kuraklığa dayanıklı ve verimli tohum türlerinin geliştirilmesine olanak tanıyacak şekilde tasarlandı. KMÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Nevzat Aydın'ın liderliğindeki ekip, buğdayın kök gelişimini takip etmek için yenilikçi bir yaklaşım benimsiyor.
Kapasitif Tahıl Kök Açı Belirleme Sensörü
Prof. Dr. Nevzat Aydın, Dr. Öğr. Üyesi Muhammet Rojhat Kara ve Dr. Öğr. Üyesi Mesut Ersin Sönmez tarafından geliştirilen "Kapasitif Tahıl Kök Açı Belirleme Sensörü", Türk Patent ve Marka Kurumu'ndan (TÜRKPATENT) patent aldı. Cihaz, 3D yazıcı teknolojisi kullanılarak üretilen özel saksı ve kapasitif sensörlerden oluşmaktadır. Bu sayede, buğday köklerinin gelişim süreci daha etkin bir şekilde izlenebilecek ve yeni tohum türlerinin geliştirilmesi kolaylaştırılacaktır.
Kuraklıkla Mücadelede Yeni Bir Araç
Prof. Dr. Nevzat Aydın, AA muhabirine yaptığı açıklamada, sera ortamında gerçekleştirilen buğday ıslah çalışmalarının büyük önem taşıdığını vurguladı. Aydın, kök açılarının, bitkilerin kuraklığa dayanıklılığındaki kritik rolüne dikkat çekerek, geliştirilen cihazın bu ölçüm süreçlerini daha hızlı ve doğru bir şekilde yapma imkanı sunduğunu belirtti. Köklerin dar açılı gelişiminin, derinlerdeki su kaynaklarına erişimi kolaylaştırdığını ifade eden Aydın, bu nedenle kök açılarını ölçmenin önemli olduğunu dile getirdi.
Ekipmanın Özellikleri ve Sağladığı Veriler
Geliştirilen ekipman, kök açılarını ölçmek için tasarlanmış özel kanallara sahip. Tohumlar, belirli bir derinliğe ekildiğinde doğal şartlarda büyüyerek köklerini geliştirmektedir. Ekipmanın elektronik altyapısı, köklerin kanallardan geçişi sırasında sensörler aracılığıyla verilerin toplanmasını sağlamaktadır. Bu veriler, kökün biyokütlesi, büyüme hızı ve stres altında gelişme davranışı gibi önemli bilgileri içermektedir.
Gıda Güvenliği ve İklim Değişikliği ile Mücadele
KMÜ'nün Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından 2021 yılında "Hassas Tarım ve Yenilikçi İşletme Teknolojileri" alanında bölgesel kalkınma odaklı üniversite olarak seçildiğini belirten Aydın, gıda güvenliğine yönelik yeni teknolojiler geliştirmek için çalışmalar yürüttüklerini ifade etti. Aydın, Avustralya'daki bir ekibin şeffaf saksı teknolojisi kullanarak kök ölçümünü gerçekleştirdiğini, ancak kendi ekipmanlarını geliştirmenin daha sürdürülebilir ve etkili bir yol olduğunu vurguladı.
Bu yeni sensör ve ekipmanlar, elektrik-elektronik mühendisliği bölümü öğretim üyeleri tarafından optimize edilerek geliştirilmiştir. Patent alma süreci, KMÜ'nün çalışma alanını genişletmekte ve daha fazla veri üretimine olanak tanımaktadır. Aydın, bu verilerin kurak koşullarda yetişebilecek bitkilerin geliştirilmesinde önemli bir rol oynayacağını belirtti. İklim değişikliğinin gıda temini ve güvenliği üzerindeki etkilerine işaret eden Aydın, kuraklığa dayanıklı tohumların geliştirilmesinin, gelecekte daha az su ve ilaç kullanarak tarımsal verimliliği artırma potansiyeline sahip olduğunu kaydetti.
